شهر پمپئی یکی از مشهورترین و مهم‌ترین شهرهای روم باستان بود که در سال 79 میلادی در اثر فوران آتشفشان وزوویوس به‌طور کامل ویران و زیر خاک و خاکستر های آتشفشانی مدفون شد. امروزه شهر ویران شده پمپئی که در دامنه کوه وزوو باقی‌مانده است، یکی از شگفتی‌ها و جاذبه‌های مهم گردشگری و تاریخی ایتالیا و جهان محسوب می‌شود. افرادی که با تور ایتالیا سفر می کنند تمایل زیادی برای بازدید از این آثار تاریخی دارند. در این مطلب قصد داریم به بررسی تاریخ، موقعیت جغرافیایی، زندگی مردمان، فاجعه طبیعی ویرانگر، وضعیت کنونی و جاذبه‌های گردشگری این شهر باستانی بپردازیم.
معرفی شهر پمپئی – تاریخچه و پیشینه تاسیس شهر
شهر پمپئی یکی از معروف‌ترین و ثروتمندترین شهرهای روم باستان به‌شمار می‌رفت که در منطقه‌ای حاصلخیز در کرانه خلیج ناپل ایتالیا تأسیس شده بود. پمپئی در حدود سال 80 قبل از میلاد به عنوان یک مستعمره رومی توسط ژنرال رومی لوسیو کرنلیوس سولا تأسیس گردید. نام پمپئی از کلمه لاتین “Pompeius” به معنای پمپی بزرگ گرفته شده‌است که اشاره به ژنرال پمپی دارد.
طی قرن‌های بعد، پمپئی تبدیل به یکی از ثروتمندترین و مهم‌ترین بندرهای مدیترانه شد. موقعیت تجاری عالی، حاصلخیزی خاک و فرهنگ پیشرفته هنری و معماری باعث شد تا پمپئی به یکی از کانون‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی امپراتوری روم تبدیل شود. در عصر طلایی روم، ثروت و جمعیت پمپئی به شدت رشد کرد.
پمپئی دارای معماری بسیار زیبا و باشکوهی بود که نشان‌دهنده ذوق هنری پیشرفته رومی‌ها بود. از جمله بناهای برجسته پمپئی می‌توان به تئاتر، حمام‌های عمومی، بازارها، معابد، استادیوم و ویلاهای مجلل اشاره کرد. معماری و شهرسازی پیشرفته باعث شهرت جهانی پمپئی در دوران باستان شده بود.
علت ویران شدن شهر پمپئی
شهر پمپئی در سال 79 میلادی در اثر فوران ناگهانی آتشفشان وزوویوس ویران و به طور کامل زیر گدازه‌ها و خاکسترهای آتشفشانی مدفون شد. این فاجعه طبیعی یکی از مرگبارترین حوادث تاریخ باستان به‌شمار می‌رود که تلفات سنگینی بر جای گذاشت. تخمین زده می‌شود بیش از 15 هزار نفر از ساکنان پمپئی در این فاجعه جان باختند.
قبل از فوران آتشفشان وزوویوس، چندین زمین‌لرزه در منطقه رخ داده بود اما مردم شهر خطر جدی را احساس نکرده و منطقه را ترک نکرده بودند. سپس در تاریخ 24 اوت 79 میلادی، وزوویوس به ناگهان فوران کرد و ابر عظیمی از گازها و خاکستر داغ را به آسمان پرتاب نمود که منجر به ویرانی کامل پمپئی و شهرهای اطراف شد.
پس از فوران وزوویوس، شهر پمپئی تحت لایه‌ای ضخیم از خاکستر و گدازه‌های آتشفشانی دفن شد. این لایه گدازه ضمن نابودی شهر، باعث حفظ بقایای آن تا به امروز نیز شده‌است. کاوش‌های باستان‌شناسی در قرن 18 و 19 پمپئی ویران شده را از زیر خاک بیرون آورد.
مطالب جذاب درباره:کاخ الحمرا، شاهکار معماری اسلامی
عکس هایی از شهر پمپی را ببینید
وضعیت کنونی شهر ویران شده پمپئی
امروزه شهر ویران شده پمپئی یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های باستان‌شناختی و گردشگری ایتالیا و جهان محسوب می‌شود. روزانه هزاران نفر از گردشگران داخلی و خارجی از این شهر ویرانه دیدن می‌کنند. سازمان یونسکو پمپئی را به‌عنوان میراث جهانی ثبت کرده است.
علی‌رغم گذشت قرن‌ها از ویرانی پمپئی، همچنان بخش‌هایی از ساختمان‌ها، خیابان‌ها و آثار هنری این شهر باستانی برجای مانده‌اند. کاوش‌ها و مرمت‌های باستان‌شناسی همچنان ادامه دارد تا بیشتر شهر کشف و مرمت شود. بازسازی مجدد برخی بخش‌های پمپئی نیز صورت گرفته است تا بازدیدکنندگان بتوانند تصویری از شکوه گذشته آن را مشاهده کنند.
جاذبه های گردشگری و باستانی شهر پمپئی
شهر ویران شده پمپئی دارای جاذبه‌های فراوانی برای گردشگران و علاقمندان به تاریخ و باستان‌شناسی است. از مهم‌ترین این جاذبه‌ها می‌توان به معابد مختلف از جمله معبد ونوس، معبد آپولو و معبد جوپیتر اشاره کرد که بقایای آنها همچنان برجای مانده است.
تئاتر باشکوه پمپئی نیز یکی دیگر از آثار برجسته این شهر محسوب می‌شود. این تئاتر رومی می‌توانست تا 5000 نفر تماشاچی را در خود جای دهد. ستون‌های سنگی و تزئینات ظریف این بنای تاریخی قابل توجه است.
از دیگر جاذبه‌های پمپئی می‌توان به خانه‌ها، ویلاها و ساختمان‌های مسکونی اشاره کرد که نمونه‌هایی از معماری روم باستان را به نمایش می‌گذارند. همچنین آثار هنری متعددی از جمله مجسمه‌ها، نقاشی‌های دیواری، اشیای سفالی و فلزی در این شهر یافت شده‌اند.
در کنار آثار باستانی، موزه‌های متعددی نیز در پمپئی وجود دارند که مجموعه‌ای ارزشمند از آثار هنری و تاریخی این شهر را به نمایش گذاشته‌اند و ارزش دیدن دارند.
آتشفشان وزوویوس
آتشفشان وزوویوس یکی از مشهورترین و فعال‌ترین آتشفشان‌های ایتالیا به‌شمار می‌رود که در جنوب ایتالیا و در نزدیکی شهر ناپل واقع شده است. این آتشفشان در طول تاریخ چندین بار فوران داشته که مشهورترین آنها، فوران سال 79 میلادی بود که منجر به نابودی و ویرانی کامل شهرهای پمپئی و هرکولانوم شد.
وزوویوس آخرین بار در سال 1944 میلادی فوران کرده است. این آتشفشان همچنان فعال بوده و از نظر زمین‌شناختی یکی از خطرناک‌ترین آتشفشان‌های جهان محسوب می‌شود. مطالعه و پایش مداوم فعالیت‌های وزوویوس برای پیش‌بینی احتمال فوران‌های آینده آن بسیار حائز اهمیت است.
آتشفشان وزوویوس دارای قله‌ای به ارتفاع 1281 متر است و در دامنه آن شهر ویران شده پمپئی قرار گرفته است. وزوویوس جزء آتشفشان‌های مرکب است و دارای یک دهانه مرکزی و چند دهانه فرعی است. مواد آتشفشانی اصلی تولید شده توسط این آتشفشان شامل بازالت، آندزیت و تفالی است. عامل اصلی ویرانگری آتشفشان وزوویوس، جریان‌های آذرآواری گدازه و ابرهای داغ گاز و خاکستر بوده است.
یکی دیگر از جاذبه‌های مهم پمپئی، خیابان‌های سنگفرش و بازارهای این شهر باستانی است که حکایت از زندگی روزمره مردم عادی در آن دوران دارد. ستون‌ها و طاق‌های سنگی همچنان در کنار مغازه‌ها و اجاق‌های فرو رفته در زمین قابل مشاهده است. حضور در این خیابان‌ها گویی مسافر را به گذشته‌ای دور می‌برد.
از دیگر آثار تاریخی ارزشمند پمپئی که مورد توجه گردشگران است، می‌توان به حمام‌های عمومی، استخرها و فواره‌ها، استادیوم و دروازه‌های شهر اشاره کرد. هر کدام از این مکان‌ها بخشی از تاریخ پرشکوه پمپئی را روایت می‌کنند و سفر به این شهر را خاطره‌انگیز می‌سازند.
بیشتر مطالعه کنید:بزرگترین کشور اروپا، جمعیت کشورهای اروپایی چقدر است؟
سخن پایانی
شهر پمپئی یکی از درخشان‌ترین نمونه‌های تمدن و فرهنگ روم باستان به‌شمار می‌رفت که با وقوع فاجعه‌ای طبیعی نابود شد. اما همین ویرانی ناگهانی باعث شد تا این شهر، دست‌نخورده و بی‌هیچ تغییری، در زیر لایه‌ای از خاکستر حفظ شود و اکنون پس از قرن‌ها، یکی از باارزش‌ترین گنجینه‌های باستان‌شناسی و تاریخ فرهنگ بشری به‌شمار می‌رود. شهر پمپئی همچنان کلیدی برای درک گذشته رومیان و زندگی روزمره مردم عادی در آن عصر به دست می‌دهد. امیدواریم از این مطلب سفیران گشت لذت بده باشید.