ساعت نجومی پراگ سومین ساعت تاریخی دنیا می‌باشد. این ساعت قدیمی را در میدان شهرداری شهر پراگ پایتخت جمهوری چک نصب کرده اند. وجود این ساعت باعث شده تا شهر پراگ به یکی از مسحور کننده ترین شهرهای جهان تبدیل شود. از این رو، هر سال افراد زیادی برای دیدن آن به کشور جمهوری چک سفر می‌کنند.
جالب است بدانید که به این ساعت نجومی در پراگ، اورلوج می‌گویند. این ساعت به دوران قرون وسطی تعلق دارد و هنوز هم خیلی دقیق کار می‌کند. ساخت آن در قرن پانزدهم میلادی و سال 1410 انجام شده و آنطور که در افسانه‌ها آمده شخصی به نام استاد هانوش ساختن این ساعت را بر عهده گرفته بوده است. در واقع این ساعت قدیمی 600 سال قدمت دارد. صفحه نجومی آن بسیار زیبا و چشم نواز می‌باشد که زمان، تقویم‌های قمری و خورشیدی، حرکت سیارات، موقعیت ستارگان، ماه، خورشید و زمین را به خوبی نشان می‌دهد.
در ساخت ساعت نجومی پراگ از چوب، فلز و شیشه استفاده شده است. به همین دلیل این ساعت دوام و استحکام خوبی دارد. البته متخصصان، آن را به طور دوره‌ای تعمیر می‌کنند.
نحوه کارکرد و نمادهای ساعت پراگ
صفحه تقویم روی ساعت نجومی پراگ نشان می‌دهد که مردم قرون وسطی تصور می‌کردند که زمین در مرکز قرار دارد. صفحه این ساعت، شکلی از اسطرلاب است که در درون دایره سیاه آن، علائم نجومی قابل مشاهده می‌باشد.
این صفحه پس زمینه‌ای دارد که آسمان و زمین را نشان می‌دهد و در اطراف آن چهار جزء متحرک دیده می‌شود حلقه برج‌های فلکی، حلقه چرخشی بیرونی، نماد نشانگر خورشید و نماد نشانگر ماه. از روی این صفحه روز، هفته، ماه و سال دقیقا مشخص می‌شود. کلمات لاتین در چهار طرف صفحه نوشته شده که به معنی شرق، غرب، طلوع و غروب می‌باشد.
درضمن، ساعت نجومی پراگ برج‌های ستاره شناسی را در هر ماه نشان می‌دهد. قسمت آبی صفحه آسمان را نشان داده و قسمت قهوه ای درون صفحه اصلی این ساعت، نه تنها رویدادهایی مانند طلوع خورشید، طلوع آفتاب، روز و شب را نشان می‌دهد بلکه اطلاعات جغرافیایی مختلف مانند موقعیت مناطق استوایی را نیز به نمایش می‌گذارد که سه دایره داخل صفحه، نشان دهنده زمان‌های قدیمی چک، اروپای مرکزی و زمان بابلی هستند.
لازم به ذکر است که اعداد طلایی رومی در لبه بیرونی دایره آبی، ساعات روز در بیست و چهار ساعت را نشان می‌دهند. خطوط طلایی منحنی با تقسیم بخش آبی صفحه به 12 بخش، ساعت نابرابر را نشان می‌دهد. خورشید طلایی با حرکت در اطراف دایرةالبروج، موقعیت خود را روی این دایره نمایان می‌کند. ستاره کوچک طلایی نیز نشان دهنده اعتدال بهاری است.
مجسمه‌های اطراف ساعت نجومی پراگ
در سال 1490 میلادی، صفحه سالنما به این ساعت نجومی اضافه و بالای آن با مجسمه‌های سبک گوتیک تزیین شد. این مجسمه‌ها که در اطراف ساعت نجومی پراگ قرار گرفته‌اند نمادی از چهار تمثیل ناپسند می‌باشند. هر کدام از این مجسمه‌ها خصلت‌های بد انسانی را نشان می‌دهند.
این خصلت‌ها عبارتند از: غرور، طمع، مرگ و زیاده خواهی. یکی از مجسمه‌ها مردی می‌باشد که آینه‌ای را در دستش گرفته است. آینه نماد غرور و تکبر خواهد بود. یکی دیگر از مجسمه‌ها تاجری است که کیسه‌ای پر از پول دارد. این کیسه نشانه‌ای از حرص و طمع می‌باشد. مجسمه دیگر اسکلتی با ساعت شنی است که نشان دهنده مرگ می‌باشد. چهارمین مجسمه هم یک شاهزاده ترک در حال نواختن ماندولین می‌باشد که نشان‌دهنده زیاده خواهی است.
در زیر این مجسمه‌ها چهار شمایل دیگر قرار دارند که هر کدام به ترتیب متعلق به یک تاریخ نگار، یک فرشته، یک ستاره شناس و یک فیلسوف می‌باشند. این چهار شمایل نشانه‌ای از خصوصیات انسان‌های خوب است. البته در طول تابستان، این نمایش زیبا روی ساعت نجومی پراگ نشان داده می‌شود که در آن بعضی از رویدادهای تاریخی چک به نمایش درمی‌آید و همه بازدیدکنندگان را به یکباره به وجد می‌آورد.
خوب است بدانید که هر یک ساعت که می‌گذرد، هر کدام از این نمادها شروع به رقص می‌کنند. به طور مثال مرد مغرور به آینه می‌نگرد، مرد حریص کیسه پولش را نشان می‌دهد. اسکلت، ساعت شنی را تکان می‌دهد زیرا ساعت شنی نشان دهنده زمان است. شاهزاده ترک هم که مشغول نواختن ماندولین است سرش را تکان می‌دهد.
همزمان همه پنجره‌های دیگر باز شده و مجسمه‌ها بیرون می‌آیند. از پنجره سمت چپ، مجسمه سنت پل با شمشیر و یک کتاب بیرون می‌آید و پس از آن مجسمه سنت توماس، سنت جود تادئوس، سنت سیمون، سنت بارتولومه و سنت بارنابی ظاهر می‌شوند.
بیشتر بخوانید: اروپای شرقی شامل چه کشورهایی است؟
تعمیرات ساعت نجومی پراگ
از پنجره سمت راست ساعت نجومی پراگ، سنت پیتر با کلیدهای پادشاهی بهشت و سپس سنت ماتیاس، سنت جان، سنت اندرو و سنت جیمز دیده می‌شوند. سرانجام زمانی که این پنجره‌ها بسته می‌شوند، صدای بانگ خروس به گوش می‌رسد. صدای زنگ‌ها شنیده شده و این نمایش جذاب و دیدنی به پایان می‌رسد. بهترین اجرا که در ظهر و نیمه شب انجام می‌شود نمایشی جالب و هیجان انگیز است که افراد زیادی را از سرتاسر دنیا به تماشا دعوت می‌نماید.
ساعت نجومی پراگ چندین بار از سال 1552 خراب شده که متخصصان نسبت به تعمیر آن اقدام کرده‌اند. در قرن هفدهم، مجسمه‌های متحرک در صفحه‌های نجومی قرار داده شدند. در تاریخ 8 می 1945، پس از شکست آلمانی‌ها در جنگ جهانی دوم، سربازان آلمانی به شهر پراگ حمله کردند.
آن‌ها به این ساعت آسیب زده و چند مجسمه آن را به آتش کشاندند. اما نمونه‌هایی از این مجسمه‌ها مجددا ساخته و جایگزین مجسمه‌های قبلی شد. پس از سه سال این ساعت مجددا به کار افتاد. البته آن را روی ساعت اروپای مرکزی تنظیم کردند.
در سال 2018، این ساعت مورد بازسازی واقعی قرار گرفت. به طوری که یک صفحه LED را جایگزین صفحه قدیمی کردند. تقویم مدور بخش پایینی ساعت واقعی که آخرین روز و سال را نمایش می‌داد با یک کپی جدید از نمونه اصلی آن جایگزین شد. مجسمه‌ها که از ورق‌های فلزی ساخته شده بودند با شیشه‌های رنگی تزئین شدند.
به هر حال، مردم بر این باورند که خراب شدن ساعت نجومی پراگ نظم شهر را به هم می‌ریزد و باعث ایجاد آشوب می‌شود. ضمنا آن‌ها از قدیم الایام معتقد بودند که صدای خروس در صبح، همه اشباح و شیاطین ملعون را از شهر دور می‌کند. اگر دوست دارید این ساعت زیبا و تاریخی و دیگر جاذبه ها را از نزدیک ببینید می توانید با تور پراگ سفیران گشت سفر کنید.
به مطالعه ادامه دهید: تاریخ اروپا – اروپای قدیم یا قرون وسطی